Ο εμβληματικός Όλυμπος, το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, παγκοσμίως γνωστό για το μυθολογικό του πλαίσιο, καθώς στην κορυφή του (Μύτικας 2918μ.), κατοικούσαν οι Δώδεκα «Ολύμπιοι» Θεοί των αρχαίων Ελλήνων.

Είναι η πρώτη περιοχή στην Ελλάδα, η οποία ανακηρύχθηκε ως Εθνικός Δρυμός το 1938 και εφαρμόστηκε ειδικό καθεστώς προστασίας. Η σημασία του Δρυμού έχει αναγνωριστεί και παγκοσμίως.

Το 1981 η UNESCO ανακήρυξε τον Όλυμπο «Διατηρητέο Οικοσύστημα της Παγκόσμιας Βιόσφαιρας». Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα έχει συμπεριλάβει τον Όλυμπο στις «Σημαντικές για την Ορνιθοπανίδα Περιοχές της Ευρωπαϊκής Κοινότητας». Έχει επίσης καταχωρηθεί στον κατάλογο του ευρωπαϊκού Δικτύου Natura 2000, ως «ζώνη ειδικής προστασίας» και «τόπος κοινοτικού ενδιαφέροντος».

Ο Εθνικός Δρυμός Ολύμπου προστατεύεται με ειδική νομοθεσία.

Η πολύπλοκη γεωλογική ιστορία της περιοχής, καταφαίνεται και από τη μορφολογία του Εθνικού Δρυμού και όλου του Ολύμπου. Χαρακτηριστικό του είναι οι βαθιές και πολλές χαράδρες οι ρεματιές, οι πηγές, οι μικρές εποχιακές λίμνες και χείμαρροι και οι δεκάδες ομαλές κορυφές, αρκετές από τις οποίες με υψόμετρο πάνω από 2.000μ. και το εκτεταμένο αλπικό λιβάδι στα 2,350μ.

Κάθε χρόνο χιλιάδες κόσμου επισκέπτονται τον Όλυμπο, για να θαυμάσουν από κοντά τη γοητεία της φύσης του και να χαρούν την περιήγηση στις πλαγιές του. Ακόμη περισσότεροι είναι οι ορειβάτες και αναρριχητές που συρρέουν από κάθε γωνιά του πλανήτη, για την κατάκτηση των κορυφών του, κυρίως του «Μύτικα», την κατοικία των 12 ολύμπιων θεών.

Οργανωμένα ορεινά καταφύγια με ποικίλες ορειβατικές και αναρριχητικές διαδρομές βρίσκονται στη διάθεση των επισκεπτών που θέλουν να εξερευνήσουν τις ομορφιές του.

Κλασική αφετηρία αποτελεί το Λιτόχωρο, στους ανατολικούς πρόποδες του βουνού εκεί όπου καταλήγει το φαράγγι του Ενιπέα (Βύθου).

Στους πρόποδες του Ολύμπου λειτουργεί ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου και το Κέντρο Πληροφόρησης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου.

 ΧΛΩΡΙΔΑ

Συνολικά στον Όλυμπο, έχουν καταμετρηθεί πάνω από 1.700 είδη φυτών, τα οποία αντιστοιχούν στο 25% της ελληνικής χλωρίδας. Τα περισσότερα από αυτά, που βρίσκονται σε χαμηλό υψόμετρο, είναι τα συνηθισμένα μεσογειακά και κεντροευρωπαϊκά είδη. Στη γυμνή από δέντρα αλπική ζώνη, υπάρχουν πάνω από 150 είδη φυτών. Από αυτά, τα μισά βρίσκονται μόνο στη Βαλκανική χερσόνησο, τα 23 είναι τοπικά ενδημικά, εκ των οποίων τα 16 είναι σπάνια στην Ελλάδα. Το είδος Jankaea heldreichii, φυτικό λείψανο από την εποχή των παγετώνων, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες.

Ο Όλυμπος διαθέτει τέσσερις ζώνες βλάστησης, χωρίς σαφή όρια μεταξύ τους.

Η πρώτη από τα 300μ. έως τα 500μ. ζώνη αείφυλλων σκληρόφυλλων, περιλαμβάνει κυρίως θάμνους και δέντρα χαμηλού ύψους.

Η δεύτερη από τα 600μ. έως τα 1.400μ. ζώνη των δασών οξιάς-ελάτης και ορεινών κωνοφόρων, συναντούμε κυρίως τη μαύρη πεύκη (Pinus nigra var. Pallasiana) σε συμπαγείς συστάδες.

Η τρίτη από τα 1.400μ. έως τα 2.500μ. εμφανίζεται η ζώνη των ψυχροβίων κωνοφόρων, με κυρίαρχο είδος το σπάνιο είδος πεύκης, το ρόμπολο (Pinus heldreichii) και περιλαμβάνει πολλά ενδημικά είδη των Βαλκανίων.

Η τέταρτη ζώνη πάνω από τα 2.500μ. αποτελεί την αλπική ζώνη, δεν υπάρχουν πλέον δάση, αλλά μόνο μια ποικιλία αλπικών οικοσυστημάτων χαμηλής βλάστησης με πολλά όμως σπάνια αγριολούλουδα, από τα οποία τα περισσότερα είναι ενδημικά της ελληνικής και βαλκανικής χλωρίδας.

ΠΑΝΙΔΑ

Η πανίδα του Ολύμπου, περιλαμβάνει σημαντική ποικιλία και χαρακτηρίζεται από την παρουσία σημαντικών, σπάνιων και απειλούμενων ειδών. Τα μεγάλα θηλαστικά, που ζούσαν παλαιότερα στην περιοχή, όπως το ελάφι, έχουν πλέον εξαφανιστεί από τον Όλυμπο. Στην αρχαιότητα υπήρχαν λιοντάρια (Παυσανίας) ενώ τουλάχιστον μέχρι τον 16ο αιώνα υπήρχαν αρκούδες (Βίος Αγίου Διονυσίου του Νεωτέρου).

Στον Όλυμπο έχουν καταγραφεί 32 είδη θηλαστικών, με πιο γνωστά ο αγριοκάτσικο, το ζαρκάδι, τον λύκο, το αγριογούρουνο, την αλεπού, το κουνάβι, τον σκίουρο, το τσακάλι, την αγριόγατα, κ.α.

Επίσης, έχουν εντοπιστεί 108 είδη πτηνών, (όπως τσιχλογέρακο, μαυρόγυπας, πετροπέρδικα, λευκοπελαργός, αγριοπερίστερο, κοκκινολαίμης, χρυσογέρακο, πετρίτης, δεντρογέρακο, χρυσαετός, φιδαετός, σταυραετός, τσαλαπετεινός), πολλά από τα οποία, ιδιαίτερα τα αρπακτικά, είναι σπάνια και προστατεύονται αυστηρά από διεθνείς συμβάσεις.

Υπάρχουν ακόμα 22 είδη ερπετών του ελληνικού χώρου (όπως φίδια, χελώνες, σαύρες κ.λπ.) και 8 είδη αμφίβιων στα ρέματα και τις εποχιακές λίμνες, καθώς και μια μεγάλη ποικιλία εντόμων, κυρίως πεταλούδες, για τις οποίες ο Όλυμπος φημίζεται.